هوش معنوی توانایی فکر و عمل هوشمندانه، و مربوط به بعد معنوی انسان است؛ در واقع انسان با استفاده از معنا و ارزش زندگی مشکلات خود را با تکیه بر هوش معنوی حل می کند. بر پایه هوش معنوی است که انسان به بالا و بالاتر می اندیشد و سعی دارد تا به همه حرکات و سکنات خود اعتبار ماندگاری ببخشد. زیربنای این هوش باورها، عقاید، هنجارها و ارزش هایی است که مقصد و مقصود زندگانی انسان است. میل به جاودانگی و زندگی ابدی از امیال غریزی و به عبارتی فطری بشر است که به انحاء مختلف در حیات آدمی تجلی و نمود داشته است. اگر هوش معنوی وابسته به بعد معنوی زندگی آدمی است، جاودانگی و میل به آن نیز، نه در حیات مادی، بلکه در جنبه غیر مادی و متافیزیک انسان مطرح است. گرچه اکنون آگاهی و اطلاعات ما درباره موضوع هوش معنوی چندان زیاد نیست، اما با برشمردن برخی از مهمترین مؤلفه های آن می توان به وجود ارتباطی معنادار با خلود و میل به جاودانگی انسان پی برد. از این رو ما در این مقاله ضمن معرفی اجمالی از هوش معنوی و میل به جاودانگی انسان، به طور خاص از منظر اسلام، وجود هوش معنوی را به عنوان دلیلی بر خلود و جاودانگی انسان پس از مرگ در نظر می گیریم. امید که این تلاش راهگشای تأملات گسترده تری از هوش معنوی در حوزه مطالعات اسلامی، نظرا و عملا، قرار گیرد.
