در آستانه نشر

در آستانه نشر

فمینیسم؛ معرفی بسیار کوتاه، نوشته مارگارت والترز، ترجمه دکتر فاطمه مریدی

انشتارات دانشگاه آکسفورد مجموع پرتعدادی از کتابهای مهمی را طی سالهای گذشته منتشر کرده است که با جحمی اندک، به معرفی موضوعات مهم و حساس پرداخته است و کتاب فمینیسم یکی از آنهاست که فشرده ای از مباحث آن به همراه ترجمه صفحاتی از آن برای اولین بار تقدیم خوانندگان گرامی میشود. گفتنی است مترجم کتاب، خانم فاطمه مریدی دانش آموخته دکتری دین پژوهی در دانشگاه ادیان است.

 

****

 

A Very Short Introduction To Feminism  نوشته خانم مارگارت والترز، یکی از آثار انتشارات آکسفورد در سال 2005 است. مارگارت والترز به عنوان یکی از فعالان حوزه مطالعات زنان آثار دیگری در زمینه زنان دارد که «مرد برهنه: چشم انداز جدید» یکی از آنهاست.

کتاب مقدمه ای کوتاه بر فمینیسم، علاوه بر اختصار و ساده گویی و نگاهی تاریخی به جنبش فمینیسم، فمینیسم را در گستره فرهنگ های مختلف نگریسته است. این اثرضمن اینکه شناختی درخور برایمان ایجاد می کند ما را با نقص ها و کاستی های موجود نیز آشنا می سازد. این اثر با رهیافت داستان گونه خود روایتی تاریخی از اولین گام های جنبش زنان در اروپا و آمریکا ارایه می کند و در خلال مباحث از بیان دردها و مشقت هایی که اعضای اولیه این جنبش در مبارزه با ساختارهای مردسالارانه و زن ستیز سنتی بر خود هموار کردند، دریغ نمی کند. گرچه ضرورت وجود آثار مشابهی از این قسم در رابطه با جنبش های زنانه در فرهنگ ایرانی اسلامی به شدت احساس می شود، امید است ترجمه و ترویج آثار قابل توجه خارجی گامی در راستای تحقق این ضرورت بوده و باشد.

این اثر در ده فصل تحت عناوین ریشه های دینی فمینیسم، فمینیسم سکولار، نویسندگان آمازون، زنان اصلاح طلب، زنان مبارز، حق رأی زنان، طرفداران حق رأی زنان، فمینیست های آغاز قرن بیستم، اواخر قرن بیستم، و فمینیست در دیگر کشورها نگاشته شده است. به طوری که علاوه بر بیان داستانی دارای تصاویری چند از چهره های فمینیستی است. نگاه واقع بینانه و روایت خنثی و غیرسوگیرانه از تحولات حوزه فمینیسم، می تواند یکی از امتیازات برجسته این کتاب به شمار آید.

در بخشی از این کتاب آمده است:

برخی از فمینیست ها معتقدند که رابطه موجود میان زنان و مردان در حکومت دینی ایران در واقع اسلامی نیست. از منظر آنان اسلام به زنان احترام می گذارد و آنان را تکریم کرده است. بسیاری از زنان مسلمان در ایران تأکید دارند که قرآن نه تنها حرمت شخصی آنان، بلکه حقوق اقتصادی مشخص آنان را نیز به رسمیت شناخته است. آنچه در مورد زنان به اجرا در می آید حاصل تفسیری است که در اغلب موارد از سوی مردان و به نفع مردان وضع شده است. در شریعت اسلامی خصومت و دشمنی با زنان وجود ندارد و قوانینی که در اسلام آمده از سوی خداوند و برای هدایت رفتار بشر نازل شده است. به عنوان نمونه برخی فمینیست های مسلمان با اشاره به این نکته که، بر اساس سنت اسلامی، خدیجه همسر پیامبر ص بزرگتر از پیامبر بود و شخصیتی مستقل و نیرومند داشت تا جایی که توانست پیامبر ص را برای امر تجارت برگزیند و در نهایت با او ازدواج کند.

در مقدمه کتاب میخوانیم:

...عجیب آنکه یکی از تیزترین حملات بر واژه فمینیسم از ویرجینیا ولف، صاحب اثر اتاقی از آن خود است؛ در عین حال این اثر خود یک مدافعه جالب و مؤثر برای زنان به حساب می آید. این اثر در سال 1938 و در سایه سار فاشیسم و نزدیکی جنگ های جهانی نگاشته شد، که احتمالاً فضای موجود در رابطه با هر ایسمی متشنج بود. وی در این اثر واژه فمینیسم را مورد طرد و بی اعتنایی قرار داد. او تأکید داشت که هیچ کلمه ای نمی تواند قدرت را تصاحب کند، در حالی که فمینیسم در قرن نوزدهم در برابر نیروی روحانیون کلیسا ایستاد. وی چنین ادامه می دهد:

در حقیقت زنان قرن نوزدهم جلودار جنبش های فعلی شما بوده اند؛ آنان در برابر استبداد پدرسالارانه ای مبارزه کردند، همانگونه که شما در برابر استبداد دولت فاشیست مبارزه می کنید.